Metody pracy z dzieckiem nadpobudliwym
Pracując z dzieckiem nadpobudliwym warto:
- poświęcać mu dużo uwagi
- wzmacniać wszelkie przejawy pożądanego zachowania
- stosować zrozumiałe dla dziecka reguły
- być konsekwentnym
- przekazywać treści w sposób jasny, prosty, krótki; wszelkie konsekwencje (pozytywne i negatywne) powinny być natychmiastowe
- pomóc nadpobudliwemu dziecku zorganizować świat wokół siebie (plan dnia, algorytmy postępowania)
- stosować zrozumiały dla dziecka system kar i nagród.
Charakterystyka objawów nadpobudliwości psychoruchowej – co może zrobić nauczyciel?
I. Zaburzenia uwagi - uczeń:
- nie potrafi na długo skupić się w czasie pracy, bardzo szybko się rozprasza;
- nie słyszy i nie odpowiada na polecenia, zapomina polecenia;
- nudzi się szybko;
- nie potrafi dokończyć wielu czynności;
- często czyta bez zrozumienia;
- wraca do początku, gdy przerwie pracę;
- charakteryzuje go chaos odpowiedzi i natłok myśli;
- ma trudności ze zorganizowaniem sobie pracy;
- unika zadań wymagających wysiłku umysłowego;
- gubi rzeczy potrzebne do pracy;
- zapomina co było zadane;
- ma kłopoty z zapamiętaniem przyswajanego materiału.
Co może zrobić nauczyciel?
1. Skracać zadanie poprzez dzielenie go na mniejsze zadania cząstkowe.
2. Zadawać mniej materiału na raz.
3. Natychmiast sprawdzać poprawność wykonania zadania.
4. Przeplatać mniej interesujące zadania ciekawszymi.
5. Starać się zaskoczyć ucznia- nowe i oryginalne zadania są dla ucznia bardziej zajmujące
i pozwalają się lepiej skoncentrować.
6. Korzystać z materiałów, które można dotknąć, manipulować; ilustrować materiał schematami, obrazkami, podawać dzieciom różne mnemotechniki, wierszyki
(np. “uje się nie kreskuje”), pisać słowa kluczowe na tablicy.
7. Proponować zadania, które wymagają czynnej aktywności ucznia, czynnej dyskusji.
8. Dawać bardzo krótkie komunikaty, formułowane pozytywnie (co uczeń ma zrobić, a nie: czego nie powinien): np. “Teraz otwórz zeszyt”, “Spójrz w zeszyt”, “Usiądź prosto”, “Spakuj rzeczy”, “Śmieci!”.
9. Powtarzać instrukcję tak często, jak to potrzebne, poprosić o powtórzenie instrukcji.
10. Zapisać polecenie.
11. Sprawdzić, czy uczeń rzeczywiście wykonał pierwsze polecenie (np. otworzył zeszyt),
a dopiero potem wydać następne (np. “otwórz książkę na stronie...”, następnie: “Przeczytaj zadanie pierwsze”, następnie: “Rozwiąż to zadanie”, zamiast: “Otwórzcie książki na stronie... i zróbcie zadanie pierwsze”).
12. Zwracać uwagę hasłowo: “Spójrz na mnie!”, “Halo!”, “Uwaga!”, “To jest ważne!”-
i zatrzymać wzrok na dziecku.
13. Stanąć przy dziecku, poklepać po ramieniu, kucnąć i popatrzyć mu w oczy, prosić
o powtórzenie jego słów- utrzymać kontakt wzrokowy.
14. Pracować z zegarkiem, kuchennym minutnikiem (zadaniem dziecka jest wykonanie pracy przed upływem wyznaczonego czasu), używać dzwoneczka, gwizdka by przyciągnąć uwagę dzieci.
15. Zrobić krótką przerwę.
II. Nadmierna ruchliwość- uczeń:
- ma nerwowe ruchy rąk i stóp;
- często wstaje z miejsca, chodzi po klasie;
- jest nadmiernie hałaśliwy, ma trudności ze spokojnym bawieniem się;
- ciągle się wierci, stale jest w ruchu;
- obgryza paznokcie, gryzie ołówki, długopisy, bawi się przedmiotami.
Co może zrobić nauczyciel?
1. Prosić ucznia o wykonanie drobnych czynności, np.: powieszenie mapy, zmoczenie gąbki, zmycie tablicy, rozdanie innym dzieciom pomocy, itp.
2. Zrobić krótką przerwę wypełnioną aktywnością ruchową.
3. Jeśli to konieczne, pozwolić uczniowi na manipulowanie drobnym przedmiotem (np. gumowa piłeczka) lub na wstawanie z krzesła, jeśli już nie może wytrzymać bez ruchu (taki uczeń powinien wtedy siedzieć raczej z tyłu klasy, by nie przyciągać uwagi innych dzieci).
4. Dostrzegać i wzmacniać (chwalić, nagradzać) momenty, w których uczeń siedzi spokojnie.
III. Nadmierna impulsywność- uczeń:
– odpowiada, zanim nauczyciel skończy zadawać pytanie;
– najpierw działa, potem myśli;
– nie potrafi czekać na swoją kolej, stać w szeregu;
– przerywa, przeszkadza innym;
– jest nadmiernie gadatliwy;
– nie przewiduje konsekwencji swoich działań;
– reaguje nieproporcjonalnie do bodźców;
– zna reguły, ale nie potrafi ich zastosować;
– przypadkowo, nieumyślnie niszczy różne przedmioty;
– nie potrafi zaplanować swojej pracy;
– nie potrafi zrobić czegoś w określonej kolejności
Co może zrobić nauczyciel?
1. Wprowadzić zestaw jasnych i zrozumiałych reguł zachowania (np. znaki
w widocznych miejscach przypominające o zachowaniu ciszy, itp.)
2. Dzień po dniu przypominać o zasadach.
3. Starać się przewidywać sytuacje, w których zachowanie impulsywne może wystąpić (np. wybiegnięcie po dzwonku z klasy), powstrzymać dziecko przed reakcją, przypomnieć
o zasadach i konsekwencjach.
4. Natychmiast wyciągać konsekwencje zachowań ucznia (zarówno pozytywne, jak i negatywne: na nagrody uczeń również nie powinien czekać długo!).
5. Wzmacniać wszelkie momenty, w których uczeń zachował się zgodnie z ustalonymi regułami.
6. Wprowadzać i stosować plan dnia, plan zajęć.
7. W przypadku wybuchu: odwrócić uwagę dziecka „Chodź pomożesz mi przy....”; wykorzystać „Kartkę Bezpieczeństwa”: „zgnieć ją, podrzyj, podeptaj, wyrzuć”, itp.
Informacje w Internecie:
www.adhd.info.pl
